Page 206 - Ankara - Bilim Uygulamaları 2023

EKO-ANKSİYETE
Anks yete le lg l tanımlamalar çeş tl l k göstermekle b rl kte anks yeten n,
geleceğe yönel k ve var olan “durum” hakkında bel rs zl k bulunan b r
tehd tle lg l olduğu fade ed lmekted r Bununla beraber, görüş ve kel me
dağarcığındak b rçok farklılık hala devam etmekted r.
Anks yete, end şe ve korku, b rey, grup ve toplum bağlamında
değerlend r leb len olgulardır. Anks yeten n toplumsal boyutuna odaklanan
çalışmalar, eko-anks yete kavramına daha fazla katkı sağlamıştır. Yen b r
tür “kaygı çağı”nın ortaya çıktığını bel rten tartışmalar, geleneksel
normların anlamını y t rd ğ n , b reysel özgürleşmen n arttığını ve tüm
bunların b reylerde anks yete oluşturab ld ğ n fade etmekted r
Eko-anks yete kavramının, der n varoluşsal anks yetelerle l şk lend r lmes
de mümkün olmuştur. Varoluşçuluk, nsan olarak yaşamanın temel ve
“varoluşsal” sorularının önem n vurgulamaktadır. Bu sorular, genell kle
ölümlülük, suçluluk, keder, anlam ya da anlamsızlık g b der n duygularla
lg l d r.
Anks yete le lg l yapılan pek çok araştırmada, “sürekl anks yete” ve
“durumluk anks yete” kavramlarına da değ n lmekte, k kavram arasında
b r ayrım yapılmaktadır. Sürekl anks yete, b reyler n end şel olma
eğ l mler n ; durumluk anks yete se b reyler n end şe durumlarını fade
etmekted r . Bu kavramlar eko-anks yete üzer ne gerçekleşt r len
araştırmalarda çok az kullanılmıştır ancak sürekl anks yeten n konu
t bar yle daha fazla rolünün olduğu da bel rt lmekted r .Çevresel eylemler n
ve eko-anks yeten n toplumsal ve pol t k tartışmalarla bağlantılı olduğu, bu
tartışmalar bağlamında eko-anks yete bel rt s gösterenler n kl m
şüphec ler tarafından “h ster k” olarak adlandırıldığı ve bu durumun sürekl
anks yeteye neden olduğu bel rt lmekted r .Bunların yanında, makul
m ktarda anks yeten n, ekoloj k end şelere rasyonel b r tepk olduğu da ler
sürülmüştür
Eko-anks yeten n sonuçları, sosyo-kültürel faktörler, güç d nam kler ve
çevresel adalet sorunları tarafından çeş tl boyutlarda şek llenmekted r.
COVID-19 pandem s , kl m kr z ve gelecektek gerçekleşeb lecek d ğer
kr zler, ekoanks yeten n daha fazla görülmes ne ve farklı anks yete
b ç mler yle ç çe geçmes ne neden olab l r. Tüm nsanların, eko-anks yete
da r deney mler n fark edeb lmek, sağlık bakım profesyoneller n n ve d ğer
lg l meslek elemanlarının tutumlarına, duygularına, düşünceler ne ve
deney mler ne d kkat ed lmes gerekmekted r.

YENİDEN VE YENİ ORTAYA ÇIKAN SAĞLIK ETKİLERİ
Kuzey Kutbu’nda gerçekleşen kl m değ ş kl ğ dünyadak b rçok bölgeden
daha bel rg n şek lde gözlenmekted r. Buzullardak er meler esk nsan
popülasyonlarını hasta eden patojenler n yen den canlanmasına neden
olab lecekt r (Legendre ve d ğerler , 2014). Uzun zamandır var olmayan bu
patojenlere nsanların bağışıklık s stem yanıt veremeden yen k
düşeb lmes ht mal dah l nded r ve hatta bu patojen n bakter olması
durumunda kullanılan ant b yot klere d rençl dah olab lecekler göz
önünde bulundurulmalıdır. Örneğ n nsanlar ve neandertaller yaklaşık 28 b n
yıl önce S b rya’da yaşamıştır ve şuan buzlar altındak bölgelerde k türe de
bulaşab lecek hastalıkların varlığı öngörülmekted r.