Page 204 - Ankara - Bilim Uygulamaları 2023

UV ışınlarının doğrudan sağlık etk ler , c lt kanserler (mal gn melanom),
göz hastalıkları, güneş yanıkları, bağışıklık s stem ne etk , dolaylı etk ler
se, DNA üzer nde zararlı etk s yoluyla ortaya çıkar. DSÖ, B rleşm ş M lletler
Çevre Programı (BMÇP) tahm nler ne dayanarak; stratosfer k ozon
m ktarında %10 azalmanın, her yıl dünya çapında ek 300.000 melanom
olmayan ve 4.500 melanom der kanser vakası ve 1.7 m lyon ek katarakt
vakası görülmes ne neden olacağını bel rtmekted r

Alerj k Hastalıklar
İkl m değ ş kl ğ lkbahar başlangıcında polenler yoluyla b rçok alerj k
rahatsızlıklara neden olmaktadır. Bunlardan en öneml s saman nezles d r.
CO2 konsantrasyonunun ve sıcaklığın artması saman nezles n n de
artmasını sağlamaktadır . Sıcaklık artışları alerj yapan polenler n mevs m
ve artışını, bununla b rl kte alerj k rahatsızlıkları, solunum yolu
hastalıklarını ve hatta astımı tet kleyeb lmekted r Çalışmalar ragweed
polen sayımlarının ısı ve CO2 artışı le paralel olarak arttığını gösterm şt r.
Ayrıca ısı ve nem artışı küf konsantrasyonunu etk lemekted r. Polen
sezonu ve süres n n değ şmes de allerj k hastalık ataklarını etk lemekted r.
Allerj k yakınmaların havada allerjen 21 yoğunluğunun artışı le beraber
artacağı bekleneb l r. Polen konsantrasyonundak artış le b rl kte allerj k
r n t semptomlarında da kötüleşme gözlemlenmekted r.

Sahra Tozu
Bütün kuzey yarı kürey etk leyen en büyük toz kaynaklarından b r kuzey
batı Afr ka’dak Sahra çölüdür. Her yıl b nlerce ton toz Sahra’dan kalkarak,
Akden z ve Ege Kıyıları ve Atlant k okyanusuna doğru savrulur ve Kara bler
le Amer ka’ya kadar ulaşır. Sahra toz part küller n n büyüklüğünün 2,5 μg
çapından daha küçük olduğu göz önünde tutulursa, bu part küller n
kolaylıkla akc ğere yerleşeceğ açıktır. Amer ka ve Avrupa’dak b rçok
ep dem oloj k çalışma bu büyüklüktek tozlara maruz yet n solunum
hastalıkları neden yle ölümlere yol açtığını kanıtlamıştır. Ayrıca bu tozlar
bakter , v rüs, mantar g b m kroorgan zmaları ve toprakta bulunan
k myasalları da taşımaktadır. Bu yüzden sağlığa olan olumsuz etk ler
artmaktadır.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ PSİKOLOJİK ETKİLERİ
İkl m değ ş kl ğ n n ps koloj k sağlık üzer ndek etk ler ncelend ğ nde üç
konu d kkat çekmekted r. Bunlar ) uzun sürel ps koloj k sıkıntı ve stres,
)agresyon ve ş ddet; ve )ekoloj k yas’tır. Tüm canlılar ç n yaşam
koşullarındak değ ş kl k b r stres kaynağıdır. Bu stres kaynakları le her
canlı adaptasyon yeteneğ sayes nde baş etmekted r. İnsanlar tar h
boyunca b rçok çevresel değ ş kl ğe adapte olmakta oldukça başarılı
olmuşlardır. Ancak nsanlık, küresel boyutta olan ve kaçma şansının
olmadığı b r tehd tle nasıl başa çıkacaktır? Fr etz ve ark. (2008), çevresel b r
tehd t olarak kl m değ ş kl ğ n n gelecekle lg l yoğun end şe ve ps koloj k
sıkıntıya sebep olab leceğ n bel rtm şt r. Bu duruma Albrecht (2011)
tarafından ekoanks yete adı ver lm şt r. Eko-anks yete, kl m değ ş kl ğ n n
gözle görülür etk ler n deney mleme sonucunda k ş n n kend s , çocukları
ve gelecek nes ller ç n duyduğu yoğun end şe, küresel ısınmayı
durduramayacağı düşünces n n yol açtığı hayalkırıklığı ve buna eşl k eden
yoğun çares zl k duyguları le tanımlanmaktadır.