Page 207 - Ankara - Bilim Uygulamaları 2023

Kuzey Kutbu S b rya permafrostunda (donmuş toprak) otuz b n yıl
önces ne a t P thov rus S ber cum adı ver len dev b r v rüs bulunmuştur
(Legendre ve d ğerler , 2014). Küresel sıcaklık son yüz yılda artış
göster rken, Kuzey Kutbu permafrost yüzey nde de atmosferdek nden
daha yüksek derecelerde sıcaklık artışı meydana gelm şt r ve artış devam
etmekted r. Kuzey Yarım Küre’dek permafrost alanında yaklaşık %7
azalma gözlenmekted r. Bu durum, çözünen topraklarda var olan patojen
salınımına ve bu patojenler n canlanmasına sebeb yet vermekted r.
Patojen k bakter ler kutuplarda tekrarlayan hastalıklara neden
olab l rken aynı zamanda düşük sıcaklıklarda da yaşayab lmekted r(B.
Rev ch, Tokarev ch ve Park nson, 2012). İkl m değ ş kl ğ , b r bölgede
görülmeyen hastalıkların o bölgede görülmes ne veya artık görülmeyen
hastalıkların yen den görülmes ne neden olab lecekt r (Özmen ve K raz,
2020). İkl m değ ş kl ğ sonucu sıcaklık artışı le ekos stemler n kuzeye
kayması, balık, kuş, vektör göçler hayvanlar ve nsanlar arasında
morb d te artışına neden olmaktadır. Örneğ n artan sıcaklıklar Kuzey
Kutbundak Kom Cumhur yet ’nde keneler n hayatta kalma şansını
artırmakta ve bu durum kene ısırığı ve ensefal t vakalarının katlanmasına
neden olmaktadır Donmuş toprakların sıcaklık artışı le er meler
sonucunda geçm ş yüzyılların ölümcül patojenler tekrar ortaya çıkab l r.
Örneğ n, şarbon hastalığı, Rusyanın kuzey nde ve Yakutya’da b nlerce
nsan ve hayvan ölümüne sebep olmuştur ve bu hastalığı taşıyan
hayvanların gömülü olduğu yerleş m yerler n dah bel rleyen b nlerce
mezarlık bulunmaktadır. Şarbon bakter ler , permafrostta sıcaklık artışı
sonucu er melerle yen salgınları tet kleyeb lecekt r