Page 73 - Ankara - Bilim Uygulamaları 2023
P. 73

  Karbonhidratlar:  Karbonhidratların  başlıca  görevi  vücuda  enerji  sağlamasıdır.  Günlük  enerjimizin  çoğunu  karbonhidratlardan  sağlarız.  İnsan
 vücudunda karbonhidratlar çok az miktarda glikojen olarak bulunur. Glikojen en çok karaciğerde yer alır. Diğer organlarda ve kaslarda da bir miktar glikojen
 bulunur. Kanda glikoz şeklinde belirli miktarda bulunması, dokulara sürekli enerji sağlanması bakımından önemlidir. Yetişkin insan vücudundaki toplam
 karbonhidrat miktarı %1’in altındadır.


   Mineraller (Madenler): Yetişkin insan vücudunun ortalama %6’sı madenlerden oluşmuştur. Madenlerin bir bölümü iskelet ve dişlerin yapıtaşıdır.
 Diğer  bir  bölümü  vücut  suyunun  dengede  tutulmasını  sağlar.  Bazı  madenler,  vücutta  besin  öğelerinden  enerji  oluşmasında  ve  zorunlu  oksijenin
 taşınmasında gereklidir. Bazı madenler de vücudun çalışmasını düzenleyen enzimlerin bileşiminde yer alır.


   Vitaminler: Vitaminlerin bir bölümü, besinlerle aldığımız karbonhidrat, yağ ve proteinden enerji elde edilmesine ve hücrelerin oluşması ile ilgili
 biyokimyasal olayların düzenlenmesine yardımcı olurlar. Bazı vitaminler, kalsiyum ve fosfor gibi madenlerin kemik ve dişlere yerleşmesine yardımcıdır. Bazı
 vitaminler de vücut için gerekli bazı besin öğelerinin bozulmadan işlevini sürdürmesi ve bazı zararlı maddelerin etkilerinin azaltılmasında yardımcıdırlar.

   Su: Su, besinlerin sindirimi, dokulara taşınmaları, hücrelerde kullanılmaları sonucu oluşan zararlı atıkların ve vücutta oluşan fazla ısının atılması için
 gereklidir. Vücuttaki bütün kimyasal olaylar çözelti içinde oluştuğundan, vücutta yeterince su bulunması yaşam için zorunludur. Yetişkin insan vücudunun
 ortalama  %59’u  sudur. Bebeklerin  vücudunda  su  oranı  yetişkinlerden  daha yüksektir.  Bütün besin  öğeleri  birlikte  alındığında vücut normal büyüme  ve
 gelişimini, sağlıklı ve güçlü çalışmasını sürdürür.


   Günlük Alınması Gereken Besinler: Yeterli ve dengeli beslenmek için değişik yaş, cinsiyet ve özel durumlardaki bireylerin enerji ve besin öğeleri
 gereksinmeleri farklıdır. Besinlerimiz, içerdikleri besin öğelerinin türleri ve miktarları yönünden farklıdır. Bazı besinler proteinden, bazıları karbonhidrattan
 zengindir.  Bu  nedenle,  besinlerimizi,  besleyici  değerleri  yönünden  4  grup  altında  toplayabiliriz.  Bu  grup  içinde  yer  alan  besinler,  birbirinin  yerini  tutar.
 Günlük beslenmemizde her gruptan besin bulunur ve bunların miktarları gereksinmemize uygun olursa, yeterli ve dengeli besleniriz:


   Grup 1: Süt ve sütten yapılan yiyecekler: Bu grup kalsiyum için en iyi kaynaktır. Süt, yoğurt, peynir, çökelek, süt ile yapılan tatlılar bu gruba girer.


   Grup 2: Et, tavuk, balık, yumurta, kuru nohut, fasulye, mercimek ve bu besinlerden yapılan ürünler: Bu gruptaki besinler protein, B vitaminleri ve
 demirden zengindir. Enerji de verirler.


   Grup 3: Taze sebze ve meyveler: C vitamini, birçok vitamin ve mineral gereksinmemizi bu gruptan karşılarız. Karnabahar, kereviz, patlıcan, enginar,
 pancar, kabak, domates, salatalık, biber, yeşil yapraklı sebze ve otlar, havuç, her türlü meyveler bu gruba girer.


   Grup  4:  Tahıllar  ve  tahıllardan  yapılan  yiyecekler:  Bu  grup  temel  enerji  kaynağımızı  oluşturur.  Ekmek,  makarna,  şehriye,  pirinç,  bulgur,  kuskus,
 börekler, un ve irmikten yapılan tatlılar bu gruptandır. Ekmek, her öğün yediğimiz yiyecektir.
   68   69   70   71   72   73   74   75   76   77   78